ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ HÃY DOWLOADN VỀ NHÉ

MỞ ĐẦU

1.     Lí do chọn đề tài

Không chỉ là đáp ứng nhu cầu tối thiểu của con người mà ăn uống còn là một nghệ thuật, hơn thế nó còn là cả một nền văn hóa. Nó liên quan mật thiết đến lối sống, truyền thống dân tộc, thể hiện lịch sử dân tộc, nền văn hóa dân tộc. Vì thế nên người ta gọi nó là "văn hóa ẩm thực”.

Nước ta có 3 miền, mỗi miền có những món ăn khác nhau. Trong mỗi vùng miền, ở từng địa phương khác nhau lại có những đặc sản khác nhau. Ẩm thực miền Bắc cũng mang một nét đặc trưng rất riêng, mỗi món ăn đều mang dấu ấn và nét đặc trưng của mỗi miền đất khác nhau. Hà Nội có chả cá Lã Vọng, cốm làng Vòng; Bắc Giang có bánh đa Kê, rượu làng Vân; Bắc Ninh có bánh su sê; Hà Tây có bánh dày Quán Gánh; Hải Dương có bánh lá gai; Hưng Yên có ếch om Phượng Tường, chè long nhãn hạt sen, tương Bần… Có thể nói bản sắc văn hóa của từng địa phương hiện nên rõ nét qua những món ăn mang đậm phong vị địa phương ấy.

Trong mỗi mâm cơm của người Việt không thể thiếu bát nước chấm – một trong những biểu tượng của tính cộng đồng trong bữa ăn của người Việt. Nước chấm có thể là nước tương, nước mắm hay xì dầu. Trong đó Xì dầu là đặc trưng của văn hóa ẩm thực trung Hoa, về sau này nó mới du nhập vào Việt Nam. Còn nước mắm và nước tương chính là đặc trưng của văn hóa ẩm thực Việt Nam, gắn với nông nghiệp lúa nước và nuôi trồng thủy sản. Nếu như ở miền Nam có các loại mắm đặc biệt: mắm cái, mắm nêm, mắm cá hèn..thì miền Bắc cũng có các loại tương nổi tiếng. Tương là loại thực phẩm dân dã truyền thống của Việt Nam đã gắn bó với bữa ăn của đa số người dân Bắc bộ từ bao đời qua cho đến nay. Tương là món ăn mang ý nghĩa cộng đồng cao.

Hầu hết các hộ nông dân ở khắp các làng quê xứ Bắc đều đều biết làm tương nhưng để làm được cực ngon thì không phải nơi nào cũng làm được. Nước ta có nhiều địa phương làm tương ngon và nổi tiếng như tương Cự Đà (Hà Tây), tương Nam Đàn (Nghệ An) thế nhưng tương Bần (làm ở thị trấn Bần Yên Nhân – Hưng Yên) vẫn là thứ đặc sản mà người xứ Bắc sành ăn ưa chuộng.

Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì

Tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn...

Tương Bần là tên riêng và gọi cho ngắn gọn của loại tương sản xuất ở thôn Bần Yên Nhân, trước kia thuộc xã Văn Phú, huyện Mỹ Hào. Thôn Bần Yên Nhân hiện đã được nâng lên thành thị trấn, thuộc tỉnh Hưng Yên bây giờ, chỉ cách Hà Nội 25 km.

Tìm hiểu về văn hóa ẩm thực Hưng Yên nói chung và tương Bần nói riêng là giúp ta tìm hiểu phần nào bản sắc văn hóa của vùng đất này, góp phần làm cho nền văn hóa Việt Nam ngày càng phát triển. Đó là những lí do khiến chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

          2.1. Đối tượng

          Đối tượng chính mà đề tài xác định là những giá trị và đặc trưng văn hóa hàm chứa trong đặc sản tương Bần của Hưng Yên được xem như biểu hiện cụ thể của bản sắc văn hóa Hưng Yên.

          Đối tượng khảo sát : đặc sản tương Bần của Hưng Yên.

          2.2. Phạm vi nghiên cứu

          Phạm vi không gian: tại thị trấn Bần Yên Nhân huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên.

          Phạm vi nội dung: Khảo tả về cách chọn nguyên liệu, chế biến tương Bần, tìm hiểu đặc trưng, mùi vị của tương Bần để từ đó rút ra bản sắc văn hóa của Hưng Yên.

3. Phương pháp nghiên cứu

          Các phương pháp nghiên cứu chủ yếu được sử dụng trong đề tài là:

Phương pháp khảo tả, điền dã, quan sát, điều tra, sưu tầm, các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu.

Trên cơ sở những tư liệu điền dã và những tư liệu từ văn bản, chúng tôi phân tích tổng hợp so sánh, đối chiếu tương Bần với một số loại tương nổi tiếng khác trên cơ sở đó trình bày những luận giải của mình, rút ra bản sắc văn hóa ẩm thực của Hưng Yên.

4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

          Nghiên cứu về ẩm thực tuy đã có nhiều người nghiên cứu nhưng nghiên cứu về văn hóa Hưng Yên qua ẩm thục thì vẫn chưa được chú trọng nhiều. Tiêu biểu ta có thể kể đến một số công trình, bài viết sau:

          Thạc sĩ Nguyễn Thị Diệu Thảo trong giáo trình "Văn hóa ẩm thực Việt Nam” đã xây dựng nên những nét đại quát, toàn diện về diện mạo của ẩm thực Việt Nam. Đặc biệt tác giả có nêu vài nét khái quát nhất về tương Bần. Trong cuốn "100 món ăn đổi bữa” thì bà lại trình bày một cách khái quát các thự đơn, cách chế biến phục vụ ăn uống phù hợp theo bữa, theo khẩu vị. Trong đó tương tuy không được bà trình bày về quy cách chế biến nhưng lại là thứ nước chấm được bà đề cập đến làm nổi bật hương vị của một số món ăn…

          Trong cuốn sách "đầu tay” của Hội văn học nghệ thuật tỉnh Hưng Yên – "văn hóa – văn nghệ dân gian Hưng Yên đôi nét phác thảo”, các tác giả đã khắc họa nên gương mặt muôn nẻo đời thường của vùng quê nhãn lồng với những nét vừa dung dị vừa lung linh sắc màu. Đặc biệt trong đó có bài viết về làng nghề làm tương của thị trấn Bần. Qua đó các tác giả đã nêu nên đầy đủ nguyên liệu, quy trình chế biến tương Bần.

          Mới đây trong cuốn Hưng Yên vùng phù xa văn hóa cũng có giới thiệu tổng hợp những lĩnh vực văn hóa của vùng đất Nhãn, trong đó có đặc sản tương Bần.

          Các đề tài nghiên cứu về đặc sản tương Bần chủ yếu mới chỉ dùng lại ở việc khảo tả món ăn hoặc làng nghề. Tuy vậy đó cũng là những tư liệu quý giá đặt nề móng bước đầu cho chúng tôi đi vào tìm hiểu nghiên cứu đề tài này.

5. Bố cục

   A. Phần mở đầu

   B. Phần nội dung

Chương 1.Những vấn đề chung

Chương 2.  Hưng Yên - đất và người

Chương 3: Bản sắc văn hóa ẩm thực Hưng Yên qua đặc sản tương Bần

   C. Phần kết luận

         Tài liệu tham khảo