Truyền Thuyết và Huyền Thoại Trên Vùng Đất Sông Cầu I

Huyện Sông Cầu nằm ở phía Bắc tỉnh Phú Yên, là điểm dừng chân đầu tiên trên đất Phú Yên của các bậc tiền nhân trên đường đi mở cõi, phía đông là biển Đông với bờ biển dài 80 km, phía tây giáp huyện Đồng Xuân, phía nam giáp huyện Tuy An, phía bắc giáp tỉnh Bình Định. Trước kia, kể từ năm 1611 (khi tên gọi Phú Yên chính thức xuất hiện) đến năm 1954 huyện Sông Cầu nằm trong huyện Đồng Xuân.

Để có được một vị trí độc lập trong bản đồ hành chính tỉnh Phú Yên như hiện nay, Sông Cầu đã trải qua nhiều lần tách nhập. Năm 1954, chính quyền Sài Gòn thành lập Nha đại diện hành chánh Sông Cầu trực thuộc tỉnh, đến năm 1957 thành lập quận Sông Cầu. Sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, huyện Sông Cầu lại nhập với huyện Đồng Xuân lấy tên là huyện Đồng Xuân, đến năm 1977 Đồng Xuân lại hợp nhất với huyện Tuy An thành huyện Xuân An nhưng chỉ sau một năm lại tách ra. Từ năm 1985 huyện Đồng Xuân lại tách ra thành 2 huyện là Đồng Xuân và Sông Cầu ngày nay. Về mặt hành chính, tuy nhiều lần bị tách nhập như vậy, song Sông Cầu đã từng có giai đoạn là tỉnh lỵ của Phú Yên, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội của tỉnh. Đó là thời kỳ từ năm 1888-1889 tỉnh lỵ Phú Yên đặt tại Vũng Lắm, từ năm 1899-1945 đặt tại Long Bình.

Hiện nay, Sông Cầu có diện tích 487 km2, dân số trên 87 ngàn người ... Đọc tiếp nào »

TIẾNG KHÓC TRÊN ĐÈO CÙ MÔNG

Núi Cù Mông nằm ở phía bắc huyện Đồng Xuân và huyện Sông Cầu. Nửa núi phía bắc thuộc về địa giới huyện Tuy Phước tỉnh Bình Định, trên núi có trạm Bình Phú là một trạm dịch để liên lạc, thông tin, chạy giấy tờ giữa các địa phương; Phía tây có núi Nhuệ, núi Giả và Hùng Sơn, phía đông có núi Hùng, phía bắc có núi Qui. Núi đồi trùng điệp, địa thế rất hiểm yếu. Nằm chếch lên hướng tây có núi Phú Cốc, còn có tên khác là núi Hổ có hình giống như con hổ nằm phủ phục.

Đèo Cù Mông  Ảnh: Internet

Kế cận với Cù Mông, đáng chú ý hơn cả là núi Chóp Vung nằm ở phía đông cao 676 mét, núi Ông Bai ở phía nam cao 381 mét, núi Hòn Khô ở tây-nam cao 806 mét. Gò Cà trên dãy Cù Mông có một ngôi miếu rất cổ xưa gọi là miếu Phò Giá  Đại Vương, trong miếu lại có ba ngôi tháp lớn đựng đầy xương khô.

Truyền thuyết "tiếng khóc” dựa trên cuộc hành trình Nam tiến gian nan vất vả và nhiều nguy hiểm, được các cụ già ở Xuân Lộc (huyện Sông Cầu, Phú Yên) và Phú Tài (bên kia chân đèo Cù Mông thuộc địa phận Bình Định) kể lại như sau:

TRUYỀN THUYẾT VỀ  VẾT CHÂN NGUYỄN ÁNH Ở VŨNG LA

Theo truyền thuyết, Bãi Ôm ở Vũng La là nơi trú ẩn một thời gian dài của nhân vật huyền thoại: Chàng Lía trước khi trở về Bình Định lãnh đạo khởi nghĩa bị quan quân vây bắt.

... Đọc tiếp nào »

Huyền thoại núi Ba Thê – An Giang

Núi Ba Thê còn có tên gọi là Vọng Thê, tên chữ là Hoa Thê Sơn. Đây là một ngọn núi nằm lẻ loi giữa đồng tứ giác Long Xuyên, ngày nay thuộc thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang.

Sự Tích Mặt Trời

Mèo Với Chuột Và Chó

Cách đây không lâu trên báo "Tuổi Trẻ Cười”, một độc giả đã nêu lên câu hỏi như sau:

"Tôi sinh năm 1975, mẹ tôi bảo tuổi Mẹo, cầm tinh con mèo, cha tôi thì bảo tuổi Mão, cầm tinh con thỏ. Như vậy có phải Mão là thỏ, còn Mẹo là mèo hay không? Đến nay tôi biết trong 12 con giáp không có con thỏ. Vậy năm 2011 này, gọi là Tân Mão hay Tân Mẹo, cầm tinh con thỏ hay con mèo?”

Và Cô Tú, chủ "quán Mắc Cở”, đã trả lời như sau:

"Theo cách tính của âm lịch, lịch Can-Chi, thì Tí, Sửu, Dần, Mão… là 12 chi. Người làm lịch chọn cho mỗi chi một con vật làm biểu tượng. Ví dụ: Tí biểu tượng là con chuột. Sửu biểu tượng là con trâu… Cần hiểu rằng: Theo chữ Hán, Tí không có nghĩa là chuột và Sửu cũng không có nghĩa là trâu. Tương tự như vậy, Mão không phải là mèo và cũng không phải là thỏ. Riêng từ Mẹo là tiếng Việt thì rất có thể do từ mèo mà ra.

Âm lịch của người Trung Hoa có rất sớm, khoảng đời nhà Thương (thế kỷ 16 TCN). Khi ấy nước Trung Hoa chưa có mèo thuần dưỡng, chỉ có loại mèo rừng. Hầu hết giống mèo thuần dưỡng đều có nguồn gốc từ Ai Cập. Châu Âu mãi đến thời Trung Cổ mới biết nuôi mèo. Vì chưa có mèo, nên các nhà làm lịch Can-Chi của Trung Hoa lấy con thỏ làm biểu tượng cho chi Mão.

Khi người Việt Nam biết sử dụng lịch Ca ... Đọc tiếp nào »

Chuyện Phiếm Gã Siêu: Cò

Theo "Việt Nam tự điển” của Lê văn Đức thì cò được định nghĩa là một loại chim cẳng cao, mỏ dài, mình thon, đuôi nhọn, ăn cá, bình thường lông màu trắng, nhưng cũng có loại lông màu xám như cò hương, hay lông màu đỏ như cò lửa…

Khi tìm hiểu về ca dao, gã thấy hình ảnh con cò là một hình ảnh quen thuộc và thân thương nhất của người bình dân.

Thực vậy, vãi mồ hôi trên đồng ruộng, người nông dân có con trâu làm bạn để giúp đỡ họ. Thế nhưng trâu thì nặng nề, chậm chạp và suốt đời vất vả.

Vì vậy, để đầu óc được thư giãn, thảnh thơi và bay bổng, người nông dân đã mượn hình ảnh con cò, một hình ảnh vừa thơ mộng lại vừa đẹp đẽ để nói lên những ước mơ và những hiện thực của đời mình.

Như người nông dân, con cò cũng đã phải vất vả kiếm sống :

- Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo xèo mặt nước buổi đò đông,

Như người nông dân, con cò đã chết đi trong cô đơn nghèo túng :

- Cái cò chết rũ trên cây,

Cò con mở lịch xem ngay làm ma.

- Cái cò chết tối hôm qua,

Có hai hạt gạo với ba đồng tiền,

Một đồng mua trống mua kèn

Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong

Một đồng mua mớ rau rong

Đem về thái nhỏ thờ ... Đọc tiếp nào »