Hội Làng Bùng

Hội vật làng Bùng (xã Phùng Xá, H.Thạch Thất) diễn ra từ mùng 6 – 10 tháng Giêng âm lịch, tưởng nhớ công ơn thành hoàng làng Bùng, là tướng quân Phùng Thanh Hòa đời vua Lý Nam Đế. Người có công tập hợp nghĩa sĩ trong vùng, luyện tập võ nghệ, giúp vua chống lại giặc Lương và truyền kế sinh nhai, dạy võ vật cho trai tráng làng Bùng. Ngoài giải tranh tài của thanh niên 9 thôn trong xã Phùng Xá, hội có riêng giải đấu cho vận động viên có đẳng cấp, nghĩa là theo học môn vật bài bản hoặc đã tham gia thi đấu chuyên nghiệp. Vì thế, hội làng Bùng quy tụ nhiều hảo thủ môn vật cổ truyền ở nhiều tỉnh, thậm chí cả kiện tướng quốc gia cũng đến tranh tài vui hội.

So với các hội vật ở các xã xung quanh, hội vật làng Bùng có lịch sử lâu đời nhất và vẫn giữ được nhiều nét hoang sơ, truyền thống. Có nguồn gốc là hội vật thờ, nghi thức tâm linh tưởng nhớ đức thần hoàng làng. Bước vào sới, các đô vật coi trọng tinh thần thượng võ, cống hiến các thế võ vật đẹp mắt, không nặng về tính ăn thua, tranh giành giải thưởng. Luật chơi không quá khắt khe. Thời gian thi đấu kéo dài trong nhiều hiệp, phân định thắng thua tuyệt đối nếu đô vật trắng bụng ngửa trời hoặc toàn thân bị bốc rời khỏi mặt đất. Muốn vào giải chính, các đô nhất thiết phải khảo lèo, thắng liên tiếp 3 trận đối với thanh niên địa phương; 2 trận dành cho các vận động viên là khách mời. Người thắng cuộc sẽ nhận lèo, là mảnh giấy nhỏ, bên trong có tiền mừng tuổi, coi như tấm giấy thông hành bước qua vòng sơ loại.

Theo lời kể của ông Nguyễn Bá Ngọc, người gắn bó với hội vật này từ năm 1972 thì, hội vật làng Bùng có nhiều trận đấu đỉnh cao, xen lẫn bất ngờ thú vị. Gần 20 năm nay, ông Ngọc tham gia thuyết minh cho các cặp đấu nên nhớ rõ nhiều cặp đấu gay cấn. Điển hình nhất là trận đấu giữa hai đô vật Lê Văn Sắc, người huyện Gia Lâm và Vũ Văn Ba, ở huyện Thạch Thất trong năm 1984 khiến nhiều người dự khán không dễ quên. "Hai đô vật quần thảo từ khoảng 9 giờ sáng đến 10 giờ đêm không phân thắng bại. Thời ấy chưa có điện thắp sáng, cả làng bảo nhau góp lốp cao su, đốt đuốc sáng bốn góc sân cho hai bên thi đấu”, ông Ngọc nhớ lại. Còn ở hội năm 2009, kiện tướng quốc gia Mẫn Bá Xuân, người từng tham gia và vô địch nhiều giải đấu trong nước, quốc tế đã hứng chịu thất bại thảm hại ngay ở sới vật làng Bùng. Trước đây, giải vô địch chỉ là cái cuốc, cái cày hay mảnh vải vắt bột, thì nay, kinh tế khá giả, nhiều gia đình hảo tâm nhiệt thành quyên góp kinh phí, phần thưởng là tài sản có giá trị như máy tính xách tay, xe máy nhỏ hơn nữa thì xe đạp Nhật hay ti vi màn hình phẳng…

Trao đổi với Thanh Niên, Trưởng ban Văn hóa xã Phùng Xá, ông Đặng Cao Thìn cho biết, vài năm trở lại đây, phong trào rèn luyện sức khỏe bằng môn vật cổ truyền phát triển tương đối rầm rộ. Người có niềm đam mê môn thể thao truyền thống này có xu hướng tập hợp thành nhóm, mở câu lạc bộ tập luyện thường xuyên, dưới sự hướng dẫn, chỉ dạy từ các thế hệ đi trước. Phùng Xá đang được quan tâm, xây dựng là mảnh đất phát hiện, tuyển chọn và cung cấp vận động viên cho các đội tuyển chuyên nghiệp, phục vụ thi đấu quốc gia. "Lớp trẻ đang hào hứng với môn thể thao này, lại có nhiều mạnh thường quân phát tâm tài trợ nên hội vật làng Bùng càng ngày càng thịnh”, ông Thìn nói.

Phan Hậu – Minh Sang