Những khối đá huyền bí bài 8:

Tiền thân của Đại bàng Kim Sí Điểu

Trước khi hóa thành Đại bàng Kim Sí Điểu, loài chim hộ pháp này đã là thần điểu Garuda trong một tiền kiếp ở sông Hằng và có mặt trên các đền đài, phù điêu bằng đá của người Chăm...

Chuyện nổi tiếng nhất về Garuda là đã vô hiệu hóa sức mạnh bạt ngàn của thần gió Vayu. Lúc Vayu dồn hết sức mạnh của mình để nổi trận cuồng phong dữ dội suốt một năm nhằm thổi bay đỉnh núi Meru, nhưng thần điểu Garuda luôn dùng đôi cánh khổng lồ che cho ngọn núi vô tội ấy, khiến Vayu không làm gì được. Một hôm thừa lúc Garuda bay đi để uống ánh sáng từ thần mặt trời rót xuống, thần gió dồn hết sức thổi bay ngọn Meru từ đất liền ra biển, tạo thành đảo Lanka (Sri Lanka ngày nay).

Garuda là thần điểu thường được Vishnu cưỡi trong phù điêu tạc ở nhiều nơi trên vương quốc Chămpa (như trên phù điêu ở làng Ưu Điềm nói ở các bài trước). Sau này, Garuda hóa thân thành Đại bàng Kim Sí Điểu là một trong Thiên long bát bộ của nhà Phật. Kim ... Đọc tiếp nào »

Nơi dâng cúng thức ăn lên các thần

Phúc thần Ganesha mình người đầu voi - con của thần Shiva và công chúa núi tuyết Paravarti - Ảnh tư liệu của Lê Xuân Khoa

Bệ thờ Vân Trạch Hòa được tình cờ phát hiện năm 1991 ở xã Phong Thu, huyện Phong Điền (Thừa Thiên - Huế) được xem là bệ thờ "biểu đạt truyền thống balipitha của Ấn Độ - nơi dâng cúng thức ăn cho các vị thần”...

Theo mô tả của các nhà nghiên cứu, bệ gồm hai tầng vuông vắn với nhiều tượng sư tử, thiên nga hamsa (Brahma thường cưỡi) và thần sấm sét Indra, thần gió Vayu, thần chết Yama, thần không gian Varuna, thần tài lộc Kubera, thần Isana, Đại tự tại thiên Mahadeva, thần Vishnu, và có thể một hóa thân khác của thần Shiva...

  ... Đọc tiếp nào »

Tâm Linh Bí mật bên trong Thánh địa

của nhà lang mường Động

Bây giờ nơi đây không còn rậm rạp và nhiều cột đá nữa, song vẫn là nơi mang đầy bí ẩn hấp dẫn sự tò mò, kích thích sự tìm tòi của những người quan tâm.

Cũng có người đã biết đó là khu mộ cổ của nhà lang, nhưng tên tuổi của chủ nhân khu mộ, những bí mật bên trong những ngôi mộ ấy có gì hoặc lý do tại sao những cột đá xanh có nguồn gốc từ Thanh Hoá lại có mặt làm hòn mồ trong khu mộ cổ thì chắc còn ít người biết tới.

Đống Thếch chính là khu mộ cổ của dòng họ Đinh mường Động, Kim Bôi, Hoà Bình. "Đống” theo quan niệm của người Mường - dùng để chỉ những nơi có mồ mả. Còn "Thếch” là địa danh. Vì thế khu mộ mang tên là Đống Thếch.

Khu mộ nằm trong một thung lũng nhỏ, bằng phẳng, vây quanh ba mặt là những quả đồi thấp. Khu đất có địa thế hình miệng rồng - thế đất tốt theo quan niệm thuật phong thuỷ ngày xưa, cho nên từ lâu dòng họ quan lang Mường Động đã độc chiếm làm nghĩa địa.

... Đọc tiếp nào »

"Rau đắng nấu với cá trê/ Ai đi lục tỉnh thì mê không về”. "Lục tỉnh”, hai chữ gợi nhớ một thời xa lắc xa lơ hoang dã của miền Nam Việt Nam. Theo sách "Đại Nam Nhất Thống Chí” phần "Lục tỉnh Nam Việt”, năm 1832 vua Minh Mạng đã đặt ra Nam Kỳ và chia thành 6 tỉnh nên gọi là Nam Kỳ Lục tỉnh hay Lục tỉnh. Lục tỉnh thời Minh Mạng là: Biên Hòa, Phiên An, Định Tường, Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên, tức gồm cả miền Đông Nam bộ, Tây Nam bộ và Sài Gòn bây giờ.

Thời Pháp thuộc, chính quyền bảo hộ chia Nam kỳ thành 21 hạt. Năm 1899, đổi cách gọi hạt thành tỉnh. Nam kỳ lục tỉnh từ thời gian này và về sau được hiểu là chỉ có 6 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, tức Tây Nam bộ (theo thứ tự từ dưới chót lên trên) là: Hà Tiên, Cần Thơ, An Giang, Vĩnh Long, Sa Đéc, Mỹ Tho. Mẹ tôi nói xứ Cà Mau, Bạc Liêu thời sơ khai đó thuộc huyện An Xuyên hạt Cần Thơ.

Câu ca dao nói trên chắc nó được sáng tác từ thời Pháp thuộc, bởi chỉ có "lục tỉnh” Tây Nam bộ trù phú mới có thể đem "cá mắm canh rau” ra "dụ khị” người khác "mê”, chớ "lục tỉnh” bao gồm miền Đông thời vua Minh Mạng thì miền Đông làm gì có nhiều "chim trời cá nước” mà khoe. Tôi càng biết chắc chắn một điều câu ca dao đó không xuất phát từ đất An Xuyên vì tôi chưa bao giờ nghe hay thấy ai ở vùng này nấu canh rau đắng với cá trê cả.

Miền Tây có rất nhiều loại rau dại mọc hoang ngoài ruộng, trong vườn, sau hè nhà như: rau dừa, rau má, rau trai, rau ngót, rau nhút, rau đắng... Người xưa nhằm ngay vào vị đăng đắng của nó mà ... Đọc tiếp nào »

Chuối Nếp Miền Tây

Nói đến chuối thì Tây, Tàu, Ta gì cũng biết bởi giàu nghèo gì, ở bất nơi đâu trên trái đất này, ai mà chẳng một lần được nếm qua trái chuối. Chuối là cây lương thực quan trọng có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới có lẽ do nó dễ trồng, phù hợp với nhiều loại đất, khí hậu của nhiều châu lục.

Chuối có rất nhiều loại, riêng ở Việt Nam đã có các tên gọi thông dụng như: chuối già, chuối xiêm, chuối sứ, chuối cơm, chuối sáp, chuối mật, chuối tiêu, chuối cau, chuối tây, chuối ngự, chuối hột, chuối rừng, chuối bù hương, chuối trứng Cút, chuối lửa, chuối lá, chuối dong...

Người miền Nam phân biệt từng loại chuối rất kỹ lưỡng, chi tiết. Riêng giống chuối già cũng đã chia ra: già hương, già lùn, già cui (cao, bự, mập). Chuối xiêm cũng chia ra hai loại: xiêm trắng và xiêm đen.

Nghe nói chuối ngự là chuối ngày xưa trồng để dâng vua dùng, dân thường không được ăn. Chuối cau và chuối xiêm thường dùng cúng trên bàn thờ vì hai hoại chuối này ăn ngon nhất, để lâu không hư, trái lớn vừa phải nên khi chưng bàn thờ nhìn cân đối, đẹp mắt chớ không nằm bít hết bàn thờ như những loại chuối khác. Chuối cau còn mắc tiền hơn chuối xiêm, dù so với chuối xiêm trái nó nhỏ xíu (bằng ngón tay cái). Chuối cau trái nào trái nấy vàng tươi, da căng bóng mịn màng, vỏ lột ra mỏng tanh, cắn vào miệng ngọt lịm, thơm phức. Người bình thường có thể ăn một mình hết hai nải chuối cau trong chớp mắt. Đặc biệt, người miền Tây không bao giờ dùng chuối già để cúng, vì một liên tưởng "tục tĩu” ... Đọc tiếp nào »