Kẹo Cu Đơ Hà Tĩnh

Thiên thứ năm. Cổ tích thế sự - I (Không có bản văn nhất định)

Cổ tích thế sự là tấm gương phản ảnh một cách phong phú:

a) Đời sống của xã hội ta thời xưa, tuy đã sang chế độ phụ hệ, mà trong phong tục vẫn còn sót lại ít nhiều di tích của mẫu hệ.
b) Đường lối chống ngoại xâm, bảo tồn nòi giống, đất nước.
c) Tín ngưỡng dân gian hòa đồng với các tôn giáo ngoại lai.
d) Nhu cầu giải trí bằng các cổ tích trào phúng, tiếu lâm.

I - Đời sống xã hội ta ngày xưa

Xã hội ta từ xưa là một môi trường giao tiếp, đụng độ giữa nền văn hóa địa phương và nền văn hóa Hán tộc. Vào thời Bắc thuộc, chính quyền đô hộ bắt đầu mở trường học, phổ biến Nho giáo, làm căn bản để Hán hóa cơ cấu gia đình dân ta (từ mẫu hệ chuyển sang phụ hệ ... Đọc tiếp nào »

Món Ăn Đặc Thù Miền Trung: Nghệ An

CHÁO LƯƠN - NGHỆ AN

Món Ăn Đặc Thù Miền Trung: Quảng Bình

BÁNH LỌC BỘT SẮN - QUẢNG BÌNH

Ở Quảng Bình ngon nhất là bánh lọc của mệ Xá Đồng Hới. Loại bánh dày công, đủ chất bổ dưỡng ấy lạ ... Đọc tiếp nào »

Thiên thứ năm. Cổ tích thế sự - II (Không có bản văn nhất định)

3. Vấn đề trật tự xã hội

Xã hội ta ngày xưa từ bộ lạc đã chuyển dần sang chế độ phong kiến: trên có vua quan, duới có lý huơng, chức sắc nông thôn.

a) Vua quan .

Dân gian đã hư cấu, sáng tạo ra một nhân vật xuất chúng, Trạng Quỳnh, để đứng ra tranh đấu cho công lý xã hội, chống lại uy quyền của vua chúa quan lại.
Suốt thời gian từ hạ bán thế kỉ thứ XIX đến tiền bán thế kỉ thứ XX, ở khắp nước ta từ thành thị đến thôn quê, những câu chuyện nghịch ngợm, ranh mãnh của Trạng Quỳnh đã được mọi người ham thích, kể đi kể lại không bao giờ chán. Như thế là vì những hành dộng của Trạng Quỳnh đã phù hợp với cảm nghĩ của mọi người, và đi đúng với khát vọng của toàn dân.

Truyện Dê đực có chửa

" Dưới triều nhà Lê trung hưng, đời Chúa Trịnh Cương, nước sông Mã, tại khu vực Hàm Rồng, bỗng tự nhiên đỏ như máu trong mười ngày.
" Quần thần có người bàn rằng: Theo câu sấm của Trạng Trình, Nguyễn Bỉnh Khiêm:
" Bao giờ nước đỏ Hàm Rồng,
" Là điềm báo trước Trạng Ngông ra đời,
thì đó là điềm trời sẽ giúp cho quốc gia có nhân tài để giữ vững bờ cõi, Chúa nên tuầ ... Đọc tiếp nào »

Món Ăn Đặc Thù Miền Trung: Quảng Trị

ỚT DẦM CÂU NHI QUẢNG TRỊ

Ớt dầm Câu Nhi - Quảng Trị: Từ thế kỷ XVI, trong tác phẩm Ô châu cận lục, tiến sĩ Dương Văn An đã nhắc đến những mặt hàng nông sản nổi tiếng của vùng đất Quảng Trị như hồ tiêu, ớt… Đặc biệt, cây ớt dễ dàng trồng ờ vuờn nhà, ngoài đất bãi. Khi trái ớt chín, ăn vào cay đến xé lưỡi, cháy lòng. Ở Quảng Trị, ớt ngon nhất phải nói đến ớt của làng Câu Nhi. Bao đời qua, món ớt dầm như là thức ăn chính trong bữa cơm hằng ngày của người dân Câu Nhi.

Ớt dầm Quảng Trị đang được các công ty nông sản hàng đầu Âu Á nhòm ngó đến. Chuyện thẩu ớt dầm Tôi về làng Câu Nhi (huyện Hải Lăng) để tìm mua thẩu ớt dầm đặc sản làm quà tặng cho một người bạn xa quê. Nhiều người vẫn nói đùa đó là thứ đặc sản… đắng cay. Chưa ăn thì chưa biết, lỡ ăn rồi thì cái vị chua chua, cay cay của ớt dầm làm cho người ta ghiền không chịu nổi. Đến làng thì đồng hồ chỉ qua con số 11. Bữa cơm trưa của một gia đình nông dân đầu làng vừa dọn xong với ớt trái dầm muối và rau lang luộc, trong đó 7 phần ớt, 3 phần rau. Thấy tôi hơi ngạc nhiên, ông Hoàng Tấn Phiên năm nay ngoài 60 tuổi, kể: Từ xưa, dân làng này đã ăn ớt nhiều hơn ăn rau. Từ khi ông ... Đọc tiếp nào »

Thiên thứ năm. Cổ tích thế sự - III (Không có bản văn nhất định)

3) Các ông Trạng gặp thời may

Thời xưa, Trạng nguyên là bằng cấp cao nhất trong hàng khoa bảng, được dân gian kính trọng. Nhưng trong các truyện kể, dân gian hư cấu nên một loại "Trạng" xuất thân là những kẻ không học hành gì, không thi cử gì, song được may mắn một cách kỳ lạ: nói vớ vẩn gì cũng đúng, làm vớ vẩn gì cũng hay, được vua ban chức "Trạng", giàu sang, phú quí.

Truyện Trạng Ếch

" Xưa có ông quan lấy một vợ lẽ rất đẹp. Nhưng vì vợ cả ghen tuông quá lắm, ông quan phải đưa tiền bạc cho người vợ lẽ về đi lấy chồng khác.
" Người vợ lẽ đi đường, gặp một anh câu ếch, hai bên thương nhau lấy làm vợ chồng.
" Một hôm, anh câu ếch câu được một con ếch vàng rất to. Làm thịt thấy trong mình có một hòn ngọc. Cách đó ít lâu, có chiếu trong triều ban ra nói nhà vua bị đau mắt, ai có ngọc ếch đem dâng để vua nhỏ mắt, nếu khỏi vua sẽ phong làm quan. Anh câu ếch đem ngọc đến chữa khỏi, nên được vua cho làm một chức quan nhỏ.
" Năm sau, có đại hạn, vua ban chiếu ai cầu được trời mưa thì được chức trạng nguyên. Anh câu ếch quen xem chân ếch, biết trời gần mưa nên ra ứng chiếu tình nguyện đứng ra cầu đảo. Sáng làm lễ cầu đảo, thì quả nhiên chiều mưa to và mưa rất nhiều. Vua và triều đình ... Đọc tiếp nào »

Bánh củ cải nhà nghèo

Mỗi buổi trưa hè, cái nắng nóng gay gắt thỉnh thoảng dịu đi một chút, khi thoáng có cơn gió nhẹ thổi qua. Trong con hẻm nhỏ núp mình dưới bóng những cây bàng, cây gòn, tiếng rao: "Ai ăn bánh củ cải hông?” của người phụ nữ bán bánh dạo cất lên xóa tan cái im ắng, tĩnh mịch, làm nhốn nháo lũ trẻ trong hẻm. Chúng nhao nhao đòi người lớn kêu bà bán bánh củ cải vào ăn. Chỉ chờ người lớn gật đầu "Ừ” một tiếng, là vội vàng ba chân bốn cẳng chạy ra đứng trước cửa nhà gào to: "Bánh củ cải”, rồi đứng đó làm "cán bộ đường lối” dẫn đường cho bà bán bánh gánh hàng đi theo vào nhà.

Hai cái quang gánh bằng mây bện, treo hai đầu đòn gánh tre cong vút lên nước nâu bóng, kẽo cà kẽo kẹt trên đôi vai của người phụ nữ đứng tuổi có nước da ngăm, đôi mắt to đen thẳm với hàng mi dài mượt cong vút, đặc trưng của người Miên (Khmer miền Tây Nam Bộ). Đầu bà đội nón lá, dưới vành nón là cái khăn rằn đội đầu màu nâu đỏ. Chiếc áo bà ba và cái quần đen cũ kỹ, chân mang dép nhựa. Trong quang gánh, một đầu bà để cái sọt tre chứa dĩa, muỗng, đũa, keo dưa chua, keo ớt, keo nước mắm tỏi chua ngọt, rau sống gồm: cải xà lách, húng, rau thơm, dưa leo bằm sợi, giá đậu xanh sống trộn lẫn nhau. Một đầu bà để cái thúng, trong thúng là cái thau nhôm xếp đầy bánh củ cải đã tráng sẵn; đậy trên mặt thau nhôm là cái mâm nhôm trắng cũng xếp đầy bánh, được bọc lại bằng miếng ni-lông trắng. Khi bánh trên mâm bán hết, bà sẽ lấy bánh dưới thau xếp thêm lên mâm. Những cái bánh củ cải của bà  da  bằng bột gạo trắng ngần bóng loáng, nhờ mỡ hành điểm tí xanh xanh, bột bánh hơi trong, ửng lên màu đỏ cam, màu vàng vàng, màu trắng đục lẫn điểm đen đen của nhân bánh. Da bánh mỏng như t ... Đọc tiếp nào »